Vật liệu nội thất ✔ – BdsNhaDat.com.vn ✅

Đăng ngày: 09 03, 2025

Vật liệu nội thất ✔

2 tuần trước

Tư vấn thiết kế,

Nội thất,、Tư vấn nội ngoại thất,

Phòng khách,

Phòng bếp,、Phòng ngủ,、Phòng trẻ em,

Phòng tắm,、Nội thất văn phòng,

Nhà hàng, Khách sạn, Showroom

1、Mục lục Nội dung

Vai trò của nguyên liệu và việc chọn lựa nguyên liệu trong thiết kế trang trí nội thất

Nguyên vật liệu và chất cảm nguyên liệu

Phân loại nguyên liệu trong thiết kế trang trí nội thất

Chọn lựa nguyên liệu trong thiết kế trang trí nội thất

Nguyên vật liệu nội thất vốn đa dạng mẫu mã và nguồn gốc, hiện tại chúng càng đa dạng và đã tiến đến mức sản phẩm cùng chất liệu được chế tạo mang tính chuyên biệt. Bài viết chỉ nêu các kiến thức chung mang tính xác định hướng mà thôi.

Hình 1: Một bảng Nguyên vật liệu thịnh hành được sử dụng trong thiết kế trang trí nội thất

Vai trò của nguyên liệu và việc chọn lựa nguyên liệu trong thiết kế trang trí nội thất

Nguyên vật liệu là thực thể vật chất hóa bản vẽ thiết kế để tạo thành nên các thành phần nội thất: Bao che, đồ đạc, trang trí.. mà con người sẽ tiếp cận, cảm giác trực tiếp trong không gian thực. Nguyên vật liệu và lớp hoàn thiện vừa bảo đảm yêu cầu chức năng lại cũng chính là phương tiện diễn tả tính thẩm mỹ của không gian.

Hiểu biết mọi mặt của nguyên liệu là kiến thức căn bản và phải được cập nhật luôn luôn. Khai thác tối đa các công năng đặc thù của mỗi loại nguyên liệu, đồng thời hỗ trợ nhau để liên kết thành một thể thống đặc biệt là nhân tố quan trọng quyết định sự thành công của thiết kế: Giúp đảm bảo chức năng, độ bền, nét đẹp mỗi thành phần và tất cả không gian nội thất với giá thành hợp lí nhất. Chính vì như thế bảng nguyên liệu là thông tin luôn luôn phải có trong hồ sơ thiết kế, xuất hiện ngay từ giai đoạn kiến nghị ý tưởng .

Một vài nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nguyên liệu vượt ra khỏi một nhân tố thiết kế độc lập, trở thành một thành phần bên trong thiết kế tổng thể và đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ người dùng nhận biết ý tưởng thiết kế hoặc cảm giác nét đẹp và chức năng của công trình .

Mối liên hệ của việc chọn lựa nguyên liệu – như một nhân tố thiết kế trong không gian nội thất

Như thế, kiến thức về nguyên liệu không những cấp bách mà còn nâng cao khả năng sáng tạo của Nhà thiết kế trang trí nội thất. Một vài dự án, nguyên liệu được xem là cảm hứng tạo thành ý đồ của những thiết kế dạng “chơi” nguyên liệu. Trong tiến trình kiếm nguyên liệu, tương đối nhiều Nhà thiết kế trang trí nội thất đã kiến nghị các phương pháp vận dụng bất thường, hoặc tìm ra cách xử lý bề mặt, cấu trúc, giải pháp sản xuất mà từ đấy nhiều nguyên liệu mới sinh ra.

Nguyên vật liệu và chất cảm nguyên liệu

Nguyên vật liệu và các khái niệm liên quan

Từ ngữ bình thường ít có sự không giống nhau giữa nguyên liệu và chất liệu . Tuy vậy trong lĩnh vực nội thất lại cần phải có cách hiểu tách biệt.

Nguyên vật liệu

được định nghĩa là chất hoặc hợp chất được con người dùng để làm làm nên những sản phẩm khác, là đầu vào trong một quá trình sản xuất hoặc chế tạo nào đấy và còn gọi là nguyên vật liệu hoặc nguyên liệu thô. Sản phẩm của quy trình sản xuất này còn có thể lại là nguyên vật liệu của quy trình sản xuất khác. Trong nội thất, nguyên liệu là nguyên vật liệu đã qua quá trình xử lý và phải thêm công đoạn gia công chế tác mới làm nên các sản phẩm hoàn thiện. Các công đoạn gia công chế tác có thể được triển khai tại công trình hoặc tại cơ sở sản xuất thành sản phẩm rồi lắp đặt tại công trình.

Thời xưa, mỗi loại nguyên liệu có khả năng vận dụng rất rộng trong nội thất, chẳng hạn như từ gỗ tự nhiên người ta có thể chế tác ra hầu như tất cả các thành phần nội thất, từ sàn trần tường tới đồ đạc, trang trí. Thời nay, nguyên liệu nội thất được chế tạo nhắm tới mức độ chuyên sâu hơn rất là nhiều. Vẫn lấy gỗ ra làm chẳng hạn, nguyên liệu gỗ sử dụng làm sàn sẽ khác với nguyên liệu gỗ sử dụng làm tường hoặc trần và càng khác xa với gỗ dùng để đồ đạc..

Mỗi nguyên liệu đều sở hữu các đặc tính riêng như sức nặng, tỷ lệ, đặc tính chịu lực, độ bền, ngoại hình, bề mặt ngoài, Màu sắc, giá thành..và tác dụng. Theo cấu tạo và công năng, các nguyên liệu nội thất được nhìn nhận xét trên cơ sở công năng gồm phần cốt lõi và lớp phủ bề mặt. Phần cốt lõi mang công năng cấu tạo và phần bề mặt mang công năng thẩm mỹ. Có nguyên liệu mà bề mặt là chính nó gọi là nguyên liệu đồng chất như gỗ và đá tự nhiên, song mây và rơm, gạch và gốm nung, kim loại và kim loại tổng hợp, vải và da… Có nguyên liệu cần tới trường phủ ngoài mặt mang tính bảo vệ hoặc trang trí tựa như các loại tấm phủ gỗ lạng hoặc Melamine, gạch Ceramic hay tấm xi măng giả gỗ, đá… Có nguyên liệu chuyên dùng để làm che phủ phía bên ngoài gọi là nguyên liệu hoàn thiện, được sử dụng để làm nổi trội cách thức, che đậy các thành phần cấu trúc hoặc bất kì công năng cấp bách khác như sơn dầu, sơn nước, decan hoặc giấy dán tường và trần… Nguyên vật liệu đồng chất có đặc thù quan trọng là mặc dù rằng bị bào mòn do thời gian, sửa chữa hay hồi phục thì bề mặt vẫn chính là nó, không bị mất đi thực chất của chất liệu nên nhiều lúc nói một cách khác là nguyên liệu “thật” để phân biệt với nguyên liệu “giả trang” có bề mặt chỉ đơn giản là lớp trang trí nhại lại cách thức chất liệu nào đấy, không thể hồi phục sau thời điểm lớp che phủ bị bào mòn hoặc hư hỏng mất.

Chất liệu、: Là một khái niệm hàm ý kể tới tính chất nguồn gốc hơn là 1 nguyên liệu cụ thể. Trong nghệ thuật, các dạng cảm hứng, tình cảm, sự rung động cũng được coi là chất liệu của sáng tạo, chẳng hạn khai thác “chất liệu dân gian” trong hội họa, sân khấu, âm nhạc hoặc ý tưởng thiết kế mỹ thuật, trò chơi..

Trong lĩnh vực xây dựng nội thất, chất liệu được gắn liền với nguồn gốc vật chất của nguyên vật liệu làm nên nguyên liệu. Từ các loại vật chất – nguyên vật liệu tùy tính chất lý hóa, dạng thức, tác dụng, cách sử dụng.. mà chế tạo nên các nguyên liệu không giống nhau có cùng nguồn gốc với các hiệu quả sử dụng và hiệu quả thị giác như nặng – nhẹ, giòn – dẻo, đặc – xốp, thô sần – mịn bóng, trong – đục… và tồn tại ở các dạng khối, tảng, tấm, miếng, thanh, thỏi, sợi hay hạt, bột, sệt, nhão, lỏng… Chẳng hạn như đá tự nhiên có loại tấm, miếng được để thô, mài bóng; gỗ có gỗ tự nhiên như lim, sồi.. hoặc gỗ công nghiệp như ván dăm, ván ghép, ván ép veneer.

Các loại nguyên liệu từ chất liệu gỗ và vận dụng

Cấu trúc bề mặt

: Mọi nguyên liệu đều sở hữu dạng cấu trúc bề mặt riêng. Cấu trúc bề mặt ảnh hưởng rất rộng lớn tới cảm giác của con người. Kinh qua xúc giác con người có thể cảm giác sự mịn màng hay thô nhám, phẳng phiu hay lượn sóng; độ cứng rắn hay mềm mịn của vật thể. Kinh qua thị giác, bằng sự phản chiếu ánh sáng lên bề mặt người ta cũng cảm có được các đặc tính về độ bóng hay khấp khểnh; sắc độ, quang độ và vân thớ của vật thể. Cấu trúc bề mặt phản ánh nhân tố tự bản thân vốn có của chất liệu, chẳng hạn sự khấp khểnh của đá, vân thớ của gỗ, kiểu dệt của vải. Tuy nhiên, cấu trúc bề mặt của 1 chất liệu không không thay đổi mà thay đổi dưới các ảnh hưởng phía bên ngoài, tạo thành nên vẻ hình thức bên ngoài của nguyên liệu. Chẳng hạn đá được mài nhẵn và đánh bóng thì lại không còn khấp khểnh vả lại thấy nổi rõ vân thớ của đá, hoặc gỗ không còn thấy rõ vân nếu được chạm khắc hoặc đốt cháy. Như thế cùng 1 chất liệu, thỉnh thoảng mỗi nguyên liệu cụ thể lại có thể có hình thể cấu trúc bề mặt khác nhau tuy đều phản ánh tính đặc thù của chất liệu nhưng ở các mức độ không giống nhau: Hình thể tự nhiên, hình thể do hãng sản xuất định hình hoặc hình thể hoa văn do nhà thiết kế sáng tạo nên.

Bề mặt đặc thù của 1 số chất liệu phổ biến: đá, gỗ, kính, kim loại, sợi dệt

Với nguyên liệu nội thất, cấu trúc bề mặt cũng có thể chỉ đơn giản là lớp phủ ngoài mang tính bảo vệ hoặc trang trí của nguyên liệu, chứ không phản ánh nhân tố tự bản thân vốn có của chất liệu. Phần chất liệu cốt lõi bị ẩn đi, cái ta trông thấy chỉ đơn giản là hoa văn, Màu sắc nhân tạo. Hiện tại lớp phủ ngoài vô cùng đa dạng, cả về cấu tạo, cách thức lẫn chất liệu tạo lên. Cấu trúc bề mặt dạng này còn có sẵn trên nguyên liệu, hoặc tạo nên sau theo ý đồ riêng bằng nhiều cách và chất liệu không giống nhau.

Chất cảm nguyên liệu

Xúc cảm mà mỗi loại nguyên liệu mang tới cho con người được coi là Chất cảm nguyên liệu, được tạo thành qua trải nghiệm trong đời sống của chúng ta. Đấy là sự cảm giác phối hợp từ nguồn gốc vật chất và cách bề mặt của nguyên liệu xuất hiện, làm ta thấy tưởng như mỗi nguyên liệu có một ngôn ngữ biểu cảm riêng.

Ta có thể thấy cho dù nguyên liệu có cấu tạo, cách sản xuất, vận dụng không giống nhau nhưng đều sở hữu sự tương đồng của chất liệu gốc. Ví như đá, gạch thì trầm ổn và chắc chắn; gỗ ấm cúng và sâu lắng; kim loại lạnh ngắt bền chắc; thủy tinh bóng bẩy nhẵn nhụi nhưng dễ vỡ; sợi dệt thì ấm cúng mềm mịn … Tiềm thức con người thường mặc định rằng nguyên liệu từ chất liệu gỗ thì mềm ấm và không bền bỉ bằng chất liệu đá hoặc kim loại nhưng bền hơn mà lại kém mềm ấm, thân thiết so với chất liệu vải …

Cùng loại chất liệu, Màu sắc và cấu trúc bề mặt ảnh hưởng mạnh mẽ tới cảm giác. Chẳng hạn cùng là tường ghép mảnh bằng gỗ, cấu trúc bề mặt các miếng gỗ từ phẳng mịn đến đến thô ráp sẽ cho thấy hiệu ứng khác nha: Mảng trước tiên có vẻ sáng và sạch, nhưng vì quá mịn lại dẫn đến hơi lạnh và nhìn cả mảng tường lại cho cảm nhận không thật, dấy lên sự ngờ vực liệu có phải là nguyên liệu ốp giả gỗ?; mảng thứ 2 gỗ được đánh bóng nổi vân và độ dày các miếng gỗ không phẳng phiu cho ta thấy rõ gỗ thật, nhìn cả mảng tường sẽ thấy sang trọng hơn nhưng hơi lỳ; mảng thứ 3 lộ rõ các thớ gỗ cùng với các diện vát chéo, nhìn toàn thể thấy phá cách, mạnh mẽ quyến rũ hơn hai mảng trước; mảng thứ 4 với các thớ gỗ nổi hẳn lên, tuy ghép phẳng mặt vẫn làm ta thấy mộc mạc nhuốm mầu thời gian; mảng thứ 5 gai góc hoang dã nhưng lại khá không còn xa lạ.

Chất cảm nguyên liệu mang tính xúc cảm, là nhân tố quan trọng của nhà thiết kế trong chọn lựa và sắp xếp nguyên liệu để nêu bật style phong cách, chủ đề trang trí. Đồng thời chất liệu và cấu trúc bề mặt cũng xác định ranh giới các cấu kiện, đồ đạc trong không gian.

Cấu trúc bề mặt chỉ đơn giản là lớp phủ ngoài mang tính bảo vệ hoặc trang trí

Phân loại nguyên liệu trong thiết kế trang trí nội thất

Có không ít cách phân loại theo tiêu chuẩn không giống nhau như nguồn gốc, cách sản xuất, cấu tạo, vận dụng.. Do tính chất mỗi loại nguyên liệu thường xen lẫn khó tách biệt nên cách phân loại theo nguồn gốc và quá trình sản xuất là thích hợp với công tác thiết kế trang trí nội thất, trong đó mỗi loại lại được nhìn nhận xét các nhân tố không giống nhau.

Nguyên vật liệu cổ truyền

Nguyên vật liệu cổ truyền xuất hiện từ xa xưa, gồm 2 loại:

Nguyên vật liệu tự nhiên:

Không thay đổi thực trạng vật chất của nguyên vật liệu trong tự nhiên, chỉ gia công dáng hình để sử dụng. Ví dụ như các loại đá, gỗ, tre, da và các loại vải vóc, sợi dệt..

Nguyên vật liệu tự nhiên biến đổi:

nguyên vật liệu từ tự nhiên nhưng đã qua chế biến làm thay đổi tính chất hóa, lý, cơ, dáng hình… tạo thành đặc tính chất liệu, khác với nguyên vật liệu tạo nên. Ví dụ như các loại kim loại, gạch, gốm sứ, thủy tinh, thạch cao..

Các nguyên liệu này tạo thành từ nguyên vật liệu có sẵn thiên nhiên, xét theo nguồn gốc có thể chia thành làm 2 dòng có đặc thù không giống nhau:

Nguyên vật liệu hữu cơ tự nhiên:

Có nguồn gốc từ sinh thực vật tựa như các loại gỗ, mây tre, da, vải, len… Chịu lực kém, độ bền thấp, dễ bị tàn phá bởi nhiệt độ, độ ẩm cao và vi sinh vật. Dễ tái chế, dễ dàng phân hủy.

Gỗ thông với các bề mặt đặc thù của chất liệu: tự nhiên, định hình bởi hãng sản xuất và do nhà thiết kế tạo nên như đốt lửa, khắc sần

Nguyên vật liệu vô cơ tự nhiên:

Có nguồn gốc từ khoáng chất hoặc kim loại như gạch đá, cát, sắt nhôm đồng và kim loại tổng hợp mầu, thạch cao… Thường có độ bền bỉ và độ chịu lực cao, chịu tác của hệ sinh thái và nhiệt độ, độ ẩm cao hơn nguyên liệu hữu cơ. Khả năng tái chế và độ phân hủy kém hơn nguyên liệu hữu cơ.

Nguyên vật liệu cổ truyền có tính thân thiết với hệ sinh thái, dễ dàng phân hủy hoặc tái chế, gia công đơn giản nên còn được xem là nguyên liệu vững bền. Tuy giá thành thường cao do sự hiếm hoi tài nguyên theo thời gian và mức độ hao phí nguyên vật liệu lớn, nhưng đã ăn sâu vào tiềm thức con người nên nguyên liệu cổ truyền vẫn được ưu tiên sử dụng trong nội thất cần taọ xúc cảm không còn xa lạ, ấm cúng. Mặt khác, sự lôi cuốn trực quan do có thể cảm giác chất cảm nguyên liệu qua tiếp cận chứ không những mắt nhìn, nên nguyên liệu cổ truyền thường được chọn lựa trang bị cho các không gian cần nêu bật cảm nhận của đồ “thật”, thường là các công trình cao cấp, sang trọng.

Nguyên vật liệu công nghiệp

Mới xuất hiện từ kỷ nguyên công nghiệp hóa cách đây không lâu, gồm 2 dòng:

Nguyên vật liệu nhân tạo:

Có cách gọi khác là nguyên liệu tổng hợp, là những nguyên liệu sinh ra từ nguyên vật liệu không tồn tại trong tự nhiên và được sản xuất kinh qua các quy trình công nghiệp. Gần như tất cả có nguồn gốc từ than đá hoặc dầu mỏ, thường biết với tên thường gọi là Chất dẻo – Polyme vô cơ và hữu cơ. Phổ biến đặc biệt là nylon, polyester, sợi carbon, acrylic, composite, epoxy… Chúng là nguyên vật liệu chế tạo nên các nguyên liệu nội thất nhân tạo từ các loại sơn, sợi đan và các tấm phủ, tấm ốp đến các loại đồ đạc, thiết bị, vật trang trí…

Nguyên vật liệu sản xuất công nghiệp: là những nguyên liệu phối chế nguyên vật liệu cổ truyền với phụ gia và gia công bằng công nghệ modern hiện đại như gỗ ép, gạch ceramic, tấm thạch cao, khung xương tôn…

Nguyên vật liệu công nghiệp thường được sản xuất nhắm tới mục tiêu cụ thể và chế ngự yếu điểm của nguyên liệu cổ truyền có tác dụng tương tự. Quá trình sản xuất tận dụng được tối đa nguyên vật liệu nên thường có giá rất rẻ hơn nguyên liệu cổ truyền.

Minh họa một vài loại nguyên liệu cổ truyền và công nghiệp

Nội thất sử dụng nguyên liệu công nghiệp mang nét đẹp của sự đơn giản, mang chất liệu của sự modern hiện đại với các đường nét rõ nét, bề mặt trơn tru sạch sẽ. Mặt khác, một vài nguyên liệu công nghiệp có khả năng “giả trang” – diễn đạt các chất liệu không giống nhau trên mặt, có thể sử dụng thay thế cho nguyên liệu cổ truyền với chi phí rẻ hơn đáng kể. Khoa học và công nghệ thay đổi từng ngày, không ngừng sáng chế và chế tạo nên các chất liệu tổng hợp mới với công năng vượt bậc. Càng ngày nguyên liệu công nghiệp càng đa dạng về chủng loại, tác dụng, cách thức. Do đó tuy một vài loại nguyên liệu tổng hợp khó phân hủy, khó tái chế nhưng nguyên liệu công nghiệp đang được sử dụng rộng thoải mái với tỉ lệ càng ngày càng cao trong nội thất.

Chọn lựa nguyên liệu trong thiết kế trang trí nội thất

Đối với nhà thiết kế, nguyên liệu và lớp hoàn thiện là nguồn cảm hứng đồng thời cũng không dễ dàng để chọn lựa trong bất cứ thiết kế trang trí nội thất nào.

Yêu cầu chung của nguyên liệu nội thất

An toàn cho con người cả về cơ học lẫn sinh học;

Thích hợp với công năng của mỗi thành phần nội thất về chức năng và thẩm mỹ trên cơ sở ý đồ tổng thể chung;

Thích hợp với ngân sách dự án và nguồn cung cấp của thị trường.

Các nhân tố tác động đến quyết định chọn lựa nguyên liệu

Tính năng:、Mỗi cấu kiện, đồ dùng trong những thành phần nội thất đều nhằm phục vụ mục tiêu sử dụng nào đấy, như ngăn chia hoặc bao che không gian, cản hoặc cho phép ánh sáng, nhiệt độ, tiếng động xuyên thẳng qua; để đi lên, ngồi lên hoặc treo, đỡ vật khác .. sẽ cần đến nguyên liệu có công năng cơ lý và ngoại hình tương ứng;

Tính thẩm mỹ:

Kinh qua Màu sắc và chất cảm nguyên liệu qua biểu hiện phía bên ngoài, là nhân tố quan trọng nhằm đạt được sự nhất quán trong ý đồ tạo hình. Trong một vài trường hợp muốn nhấn mạnh style phong cách hoặc chủ đề, nguyên liệu được ưu tiên chọn lựa theo như hình thức;

Sở thích và vấn đề an toàn:

Là sự chọn lựa nguyên liệu thích ứng với từng cá nhân người sử dụng. Có người thấy thoải mái với sàn trải thảm êm ái, người khác lại yêu chuộng sàn gạch đá trơn nhẵn sạch sẽ. Mặt khác, thảm sàn dễ giữ bụi và là hệ sinh thái cho vi sinh vật lại gây các bệnh dị ứng với cùng một số người, hoặc đá lát sàn bóng loáng có thể trơn trượt gây tai nạn. Rất cần suy nghĩ đến nguyên liệu nhằm đáp ứng sở thích riêng nhưng cũng phải đề phòng mối hiểm nguy mà chúng có thể tạo nên cho những người sử dụng khác;

Ngân sách và kinh phí:

Ngân sách luôn chi phối việc chọn lựa chất lượng nguyên liệu, trong 1 số trường hợp là nhân tố chính. Cần tính đến gồm có cả kinh phí mua nguyên liệu lẫn kinh phí bảo trì. Do đó, cần cân đối ngân sách nhằm ra quyết định hợp lí nhất. Đôi lúc chính rào cản về kinh phí lại buộc ta tìm ra các phương pháp sáng tạo như cách vận dụng nguyên liệu bằng phương pháp khác, thậm chí tìm ra nguyên liệu mới;

Độ bền và bảo trì:

Tùy công năng và địa điểm, mỗi cấu kiện trong những thành phần nội thất đều chịu sự ảnh hưởng không giống nhau của hoạt động, hệ sinh thái và thách thức của thời gian, cũng như nhu cầu bảo trì và làm vệ sinh. Ví như sàn công trình dịch vụ chịu ảnh hưởng của sinh hoạt con người to hơn và luôn luôn phải lau chùi và vệ sinh hơn nhà ở, do vậy độ bền chịu va đập, mài mòn và khả năng bảo trì dễ dàng phải được ưu tiên hơn khi chọn lựa.

Nguồn cung ứng và thời gian xây lắp:

Không phải nguyên liệu nào thì cũng dễ tìm trên thị trường, chắc có thể chúng hiếm hoi hoặc đã ngừng sản xuất vì nhiều lý do. Mặt khác, tuy cùng tác dụng nhưng mỗi loại nguyên liệu yêu sách quy trình gia công lắp đặt không giống nhau. Chọn lựa các nguyên liệu sẵn có và cách thức hoàn thiện đơn giản giúp đẩy nhanh quá trình xây lắp và cũng hạn chế phát sinh kinh phí.

Nguyên tắc chọn lựa nguyên liệu

Cân bằng giữa những nhân tố tác động đến quyết định chọn lựa nguyên liệu;

Khai thác tối đa các công năng đặc thù của mỗi loại nguyên liệu;

Tính trước ảnh hưởng qua lại của từng nguyên liệu trong hoàn cảnh chung

Quy trình chọn lựa nguyên liệu

Về căn bản gồm có bốn bước chính:

Chuyển từ ý đồ thiết kế thành các mục đích và yêu cầu mà nguyên liệu phải đáp ứng. Gồm có chức năng, tính thẩm mỹ và các nhân tố ảnh hưởng;

Kiếm tìm từ các nguồn như internet, thư viện, kinh nghiệm… sàng lọc thông tin để định rõ nguyên liệu nào thích hợp cho dự án thiết kế. Khám phá các phương pháp thay thế hoặc cách vận dụng riêng cho bất kì sản phẩm nào không có hoặc chưa ưng ý;

So sánh với mục đích và yêu cầu lúc đầu, soát lại xem các kết quả chọn lựa có đúng hướng hay là không. Xếp hạng các nguyên liệu có thể đáp ứng thiết kế quá tốt. Nhớ là tính đến ngân sách của dự án và nguồn cung cấp;

Chỉ định nguyên liệu cho những cấu kiện và đồ dùng trong những thành phần nội thất, chi tiết nhất có thể.

Bằng phương pháp triển khai quy trình, nhà thiết kế có thể chỉ định nguyên liệu tối ưu về mọi mặt: Tính năng, thẩm mỹ, chất lượng, kinh phí và thời gian.

Tùy tính chất và công năng không gian mà đặt thứ tự ưu tiên cho yêu cầu nguyên liệu

Chọn lựa và vận dụng nguyên liệu trong thiết kế

Phương thức nhằm chọn lựa và sử dụng nguyên liệu một cách hiệu quả, đáp ứng mục đích thiết kế là cần chọn đúng loại, đặt đúng chỗ nhưng sử dụng nguyên liệu 1 cách linh động và sáng tạo. Bao hàm nhiều mặt:

Tiêu chuẩn chọn lựa nguyên liệu đối với mỗi dự án:

Dù mỗi nguyên liệu và lớp hoàn thiện cần đáp ứng các yêu cầu chung và cân đối các nhân tố tác động, tiêu chuẩn chọn lựa nguyên liệu cho từng dự án không giống như nhau. Chẳng hạn: Đặt độ an toàn lên trước cho những dự án phục vụ đông người, nơi hoạt động của người già và trẻ nhỏ như bệnh viện, nhà trẻ, nhà dưỡng lão… và không gian công tác như khán phòng, bếp nấu, tắm hơi..; đặt tính thẩm mỹ lên trước cho những công trình cần cách thức hấp dẫn như nhà hàng, quán, cửa hàng… và không gian mang tính đối ngoại như phòng tiếp khách, phòng trưng bày…; đặt kinh phí lên trước cho những công trình có ngân sách hạn hẹp hoặc vòng đời ngắn cần thay đổi nội thất theo định kỳ.

Khai thác tối đa các công năng đặc thù của mỗi loại nguyên liệu

Bình thường trong tiến trình tạo thành ý đồ, nhà thiết kế đã tưởng tượng sơ bộ về các loại nguyên liệu thích hợp với công năng và style phong cách dự án. Tại các giai đoạn sau, nguyên liệu sẽ càng ngày càng rõ ràng hơn, trở thành mục đích và yêu cầu mà nguyên liệu phải đáp ứng. Trong đó, yêu cầu chức năng và tính thẩm mỹ là “điều kiện cần và đủ” của nguyên liệu cho từng cấu kiện, đồ dùng trong những thành phần nội thất. Nhà thiết kế căn cứ vào công năng, địa điểm của cấu kiện mà kiếm tìm nguyên liệu phù hợp. Trước tiên để bảo đảm khả năng làm việc, nguyên liệu phải đáp ứng yêu cầu về đặc tính cơ học như khả năng chịu nén, chịu kéo, chịu uốn, chống mài mòn…; đặc tính vật lý như cách âm, cách nhiệt, chịu nước hoặc che/nhìn xuyên thấu… Tiếp sau là đáp ứng yêu cầu về cách thức kinh qua chất cảm nguyên liệu như chất liệu, Màu sắc, cấu trúc bề mặt; ngoại hình như khối, tấm, thanh hay viên, sợi…

Minh họa một vài cách xử lý tường vẫn không thay đổi chất liệu

Một vài loại decan dán tường nếu còn muốn thay đổi nguyên liệu

Chọn lựa quả thực trên cơ sở cân bằng giữa những nhân tố tác động, khai thác tối đa các công năng đặc thù của mỗi loại nguyên liệu. Việc chọn lựa nào đấy thường căn cứ trên tình huống cụ thể. Như nếu cần đến chất cảm nguyên liệu sống động kinh qua các giác quan, cần chọn nguyên liệu “thật” – đồng chất. Nếu chỉ cần cảm giác qua thị giác vả lại muốn giảm kinh phí hoặc cần đến 1 đặc tính nào đấy , nên nghĩ đến việc sử dụng nguyên liệu công nghiệp “giả trang”, hoặc ốp dán nguyên liệu hoàn thiện có cách thức ước muốn ra bên ngoài nguyên liệu vốn mang tính cấu tạo và chịu được lực tốt nhất.

Một chẳng hạn khác

: Thay cho phải xây tường ngăn và chia khoang khu vệ sinh riêng trong phòng Ngủ, ta có thể sử dụng kính cường lực ở những diện không sắp xếp đường ống cấp thoát nước và các thiết bị gắn tường. Bởi về công năng, kính chịu nước lại trơ với các hóa chất trong xà phòng và nước tẩy rửa và bề mặt lại phẳng nhẵn dễ làm vệ sinh. Về chịu lực và độ an toàn, kính cường lực ngoài cứng chắc rất khó vỡ, nếu vì nguyên nhân nào đấy bị vỡ thì chỉ tạo nên các mảnh nhỏ như hạt ngô không gây hiểm nguy. Về tổng thể, tuy rằng kính có giá tương đối cao nhưng khi tính toán đủ các kinh phí so với tường xây kèm trát và ốp gạch men thì tổng kinh phí tương tự, lại chiếm ít S diện tích sàn hơn, chưa kể tới các nhân tố như phòng sáng sủa và thời gian xây lắp ngắn lại hơn tường gạch nhiều. Đương nhiên khi đã quyết định sử dụng tường kính, cần tùy chỉnh lại cách thức và Màu sắc nguyên liệu ốp lát phần tường sàn còn lại làm thế nào để cho thích hợp với kính.

Lường trước ảnh hưởng qua lại của từng nguyên liệu trong hoàn cảnh chung: Tại mỗi nơi trong không gian nội thất, nguyên liệu chịu thử thách về khí hậu và hệ sinh thái, đồng thời chịu sự ảnh hưởng của ánh sáng, Màu sắc, bố cục. Do đó, cần đặt việc chọn lựa trong hoàn cảnh chung của không gian. Ta có thể thấy:

Các nguyên liệu và lớp hoàn thiện không giống nhau có thể có ảnh hưởng lớn đến cảm nhận tổng thể của căn phòng. Chẳng hạn, các nguyên liệu gốc hữu cơ hoặc có bề mặt nhám và mềm mịn như tre gỗ, vải và gạch nung có thể tạo nên một bầu không khí ấm áp và lôi cuốn, trong lúc các nguyên liệu vô cơ hoặc có bề mặt bóng và cứng như đá, kim loại và kính có thể mang tới cho không gian cảm nhận mát mẻ và bóng bẩy, modern hiện đại. Tuy vậy chất liệu ấm cúng vào mùa đông có khả năng sẽ oi bức vào mùa hè và trái lại, bóng bẩy mang tới cảm nhận mát mẻ vào mùa hạ, có khả năng sẽ lạnh ngắt vào mùa đông;.

Việc tiếp cận với vạt nắng mặt trời là 1 mối quan tâm khi chọn lựa nguyên liệu. Ánh sáng mặt trời trực tiếp có thể gây nứt nẻ, cong vênh hoặc chuyển đổi Màu sắc một vài loại gỗ; gây bong tróc các tấm ốp hoặc miếng kim loại gắn kết dán do sự co giãn nhiệt… Ở góc độ khác, ánh sáng tự nhiên thay đổi vào ngày có thể chuyển đổi đáng kể về cảm giác một vài chất liệu nhất định . Chiếu sáng cũng ảnh hưởng đến sự nhận biết của con người về hình thể cấu trúc bề mặt. Chẳng hạn chiếu sáng trực diện cường độ mạnh gây lóa, cường độ thấp hoặc tán xạ gây nhòa, đều làm nhận biết cấu trúc không gian ba chiều của bề mặt giảm đi sự khấp khểnh và trở nên mịn màng hơn. Nếu chiếu sáng xiên lại làm bề mặt trở nên thô ráp hơn. Do đó một mặt ta phải tính đến hiệu ứng bề mặt trong hệ sinh thái chiếu sáng, mặt kia có thể dùng chiếu sáng để tùy chỉnh chất cảm nguyên liệu theo nhu cầu;

Sắp xếp nguyên liệu trong không gian cũng ảnh hưởng mạnh đến Màu sắc và bố cục chung. Phối hợp và sáng tạo nên các dạng sắp xếp không giống nhau cũng quan trọng như tổ hợp Màu sắc và ánh sáng. Nó phải thích hợp với đặc thù công năng và cách thức của không gian;

Màu sắc sẽ thay đổi khi ứng dụng cho những bề mặt không giống nhau, chưa kể tới hiệu quả chiếu sáng. Cần tính đến sự biến động của Màu sắc mỗi nguyên liệu nhằm gắn kết sắc độ nguyên liệu trên các cấu kiện 1 cách hợp lí, không tách biệt mà cần bổ sung cho nhau theo ý đồ Màu sắc chung cho những thành phần nội thất.

Minh họa một vài cách sử dụng nguyên liệu mang tính sáng tạo

Các thủ thuật bố cục nên được áp dụng khi chọn lựa và sử dụng nguyên liệu. Chẳng hạn sự hòa hợp và tương phản cho thấy chớ nên trộn quá là nhiều loại nguyên liệu không giống nhau có cùng một chất liệu. Thay vào đó, việc thay đổi chất cảm nguyên liệu dễ đưa tới cảm nhận đa dạng nhưng hài hòa, như sự phối hợp giữa cấu trúc bề mặt cứng và mềm, giữa phẳng phiu và lồi lõm, giữa sáng và mờ. Mặt khác, sự thay đổi chất liệu còn phản ánh rõ công năng của cấu kiện, đưa tới cảm nhận đồ thật chứ không phải chỉ đơn giản là lớp phủ trang trí. Để nhấn mạnh một vật thể hay chi tiết nào đấy, ngoài hình thể và Màu sắc hãy nghĩ đến sự đột biến của chất liệu, của cấu trúc bề mặt.

Sử dụng nguyên liệu 1 cách linh động và sáng tạo:

Chọn đúng loại, đặt đúng chỗ nhưng sử dụng nguyên liệu 1 cách linh động và sáng tạo sẽ hỗ trợ nhà thiết kế đề ra những phương pháp hữu hiệu.

Chẳng hạn, về các cách xử lý một bức tường có sẵn, tùy thuộc vào ý đồ thẩm mỹ, style phong cách, chủ đề mà nhà thiết kế có thể đề ra các phương pháp không giống nhau: Từ bả nhẵn để sơn mầu, tới sơn tạo hình, rồi bóc vữa để lộ gạch mộc 1 phần, bóc vữa tất cả đến sơn trên gạch mộc. Cũng có thể dán, ốp các nguyên liệu giả trang không giống nhau nếu còn muốn chuyển đổi cảm giác sang chất liệu khác, từ đá thô đến gỗ, vải, kim loại và tranh trang trí.

Cũng nhớ rằng áp dụng một quy luật thú vị, đấy là nếu đang tiếp cận trực tiếp với nguyên liệu thật, nhận biết con người có xu thế đánh đồng các nguyên liệu “giả trang” ngoài tầm với là “thật”. Bởi vậy không cần phải chỉ định nguyên liệu thật vốn đắt tiền cho tất cả các cấu kiện trong không gian mà có thể thay thế bằng các loại nguyên liệu công nghiệp có vẻ hình thức bên ngoài tương ứng vốn rẻ tiền hơn, nhẹ và dễ xây lắp hơn khi chúng tọa lạc ở xa.

Những tìm tòi trong sử dụng nguyên liệu chính là 1 nhân tố của sáng tạo, nhiều lúc chỉ cần đem vào một nguyên liệu bất thường hoặc xử lý bề mặt khác đi một chút cũng đưa tới nét riêng gây lưu ý mạnh, hiệu quả tốt cho nhấn mạnh chủ đề, đề cao cá tính. Từ đơn giản đặc biệt là ghép nhiều mảnh nguyên liệu nhỏ, khai thác các kiểu cấu trúc bề mặt phục vụ ý đồ tạo hình riêng, vận dụng nguyên liệu sẵn có bằng phương pháp bất thường; phối trộn tái sử dụng nguyên liệu cũ… đến tận dụng mọi thứ quanh ta hóa thành nguyên liệu độc đáo; tạo nên chất liệu mới.

tiến sĩ. Nguyễn Tuấn Hải

Khoa Nội thất – ĐH Kiến trúc TP Hà Nội

Thêm nhiều thông tin hấp dẫn với

BdsNhaDat.com.vn

✔、T.H、CHIA SẺ、Facebook、Zalo、Twitter、WhatsApp、Pin it、Sao chép liên kết

Tags、vật liệu、chất cảm vật liệu

TCKT 03-2024